Brabantse Wouden: een nieuw nationaal park in onze achtertuin
Tussen de historische wouden Hallerbos, Zoniënwoud en Meerdaalwoud ligt een mozaïek van bossen, akkers en weiden. Met daarbij authentieke dorpen en de meanderende Dijle, IJse en Laan. Deze groene long vormt de Brabantse Wouden. De Vlaamse regering heeft het Nationaal Park Brabantse Wouden onlangs officieel erkend.
17.10.2023
Er ging een heel lange voorbereiding vooraf aan de erkenning door heel wat partners: gemeentebesturen, de provincie Vlaams-Brabant, middenveldorganisaties, landbouwers, het Agentschap voor Natuur en Bos, de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud vzw, de Koninklijke Schenking, de Stichting Zoniënwoud en zoveel vrijwilligers en inwoners die mee de kar hebben getrokken.
Zij zagen het potentieel van deze bijzondere streek met de oudste loofbossen van Vlaanderen, sterk meanderende rivieren en een agrarisch landschap met holle wegen en graften. Met een hertogelijke geschiedenis en met golvende droogdalen en leembodems op diepe Brusseliaanzanden, doorsneden door de Dijle- en de Zennevallei.
De erkenning is nog maar het begin. Nu kunnen we vooruitkijken. Vierentwintig jaar alvast. Zover reiken de blik en de doelstellingen van het masterplan van de Brabantse Wouden. Dat plan omvat ideeën en maatregelen om de natuur te versterken, uit te breiden en te verbinden, met speciale aandacht voor zeldzame en gevoelige dier- en plantensoorten. Maar het plan denkt ook aan de bewoners. Want wie hier woont en leeft, werkt of onderneemt, moet mee genieten van de sterktes van dit nationale park. En de kans krijgen om mee te timmeren aan de uitbouw ervan. Zo hebben we met de brede coalitie van organisaties en landbouwers ook de ambitie om landbouw een volwaardige plaats en toekomst te geven in de Brabantse Wouden. We zetten daarbij volop in op een duurzame landbouw die voedsel produceert voor de streek en zorg draagt voor de agrarische biodiversiteit.
De eerste projecten
Wanneer zal je echt iets merken van deze erkenning? Misschien niet meteen, want er moet nog veel werk achter de schermen gebeuren. Sponsoring en financiering zoeken, personeel aanwerven, werkgroepen opstarten, en zo meer. Maar toch lopen er al enkele concrete projecten die het Nationaal Park in de praktijk brengen. Een vijftal voorbeelden?
Het verbinden van natuurgebieden is één van de voornaamste ambities van het masterplan voor de Brabantse Wouden. Dit kan door uitbreiding van de natuurgebieden, maar ook door het wegwerken van de versnippering door infrastructuur. Zo bouwen het Departement Omgeving, Wegen en Verkeer én Natuur en Bos op dit moment een groot ecoduct tussen de twee helften van het Hallerbos. Een brug voor dieren en mensen over de Brusselse Ring. Op de website van Werken aan de Ring kan je meer lezen over het ecorecreaduct De Priorij.
Gemeente Hoeilaart heeft een hemelwaterplan. Als inwoner kan je verschillende premies aanvragen voor het duurzaam gebruik van hemelwater. Door te ontharden en overal waar mogelijk de infiltratie van hemelwater te bevorderen, herstellen we de waterbatterij die ons landschap vormt. Een unieke eigenschap van de ondergrond: het zandpakket boven een ondoordringbare kleilaag houdt het hemelwater vast. Door tegelijk de vele tientallen bronnen in kaart te brengen en die op te waarderen, maken we dat herstel van die waterbatterij meteen ook tastbaar voor gebruikers, bewoners en recreanten. En voor de natuur uiteraard.
De regionale landschappen leggen broedhopen aan voor het vliegend hert. Deze iconische soort is gebonden aan oude bossen en dood hout. In broedhopen kunnen de larven ontwikkelen tot indrukwekkende kevers. De regionale landschappen vonden al 75 geschikte locaties, vaak in de tuin van particulieren die zo bijdragen tot de (her)opbouw van een sterke populatie.
Via regelmatig overleg met Brusselse en Waalse partners, werken we aan een gewestgrensoverschrijdendnationaal park dat de gewestgrens overschrijdt. Zo ondersteunen we meteen ook de Brusselse en Waalse parkambities, leren we van elkaar en verbinden we natuur, vrijwilligers, recreatie en meer over de grenzen heen.
We verkennen met financiële steun van Vlaanderen de mogelijkheden van lokaal geoogst hout uit de Brabantse Wouden voor nieuwe toepassingen. We doen dat samen met bosbeheerders, zagerijen en houtverwerkers, onderzoekers en andere betrokkenen. Eigen hout van een korte keten uit duurzaam beheerde wouden, zorgt voor extra koolstofopslag, is milieuvriendelijk, verrijkt ons landschap en is een bron van lokale tewerkstelling.
Samen met jou
Het Nationaal Park Brabantse Wouden wil iedereen mee. Wie er leeft, woont, werkt of op bezoek komt. Wil je een infostand over het Nationaal Park op het evenement van jouw vereniging? Of een voordracht in de school of op jouw lokale initiatief? Vraag het gerust. Of wil je zelf mee helpen? Heel graag!